550 lat Mikołaja Kopernika
19 lutego 2023 r. przypada 550. rocznica urodzin Mikołaja Kopernika – astronoma, matematyka, lekarza, prawnika, ekonomisty, twórcy teorii heliocentrycznej. W dniu urodzin wybitnego uczonego obchodzimy Dzień Nauki Polskiej. Mikołaj Kopernik był także jednym z patronów roku 2023.
„Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię”
Mikołaj Kopernik przeszedł do historii jako twórca przełomowej dla nowożytnej nauki teorii heliocentrycznej.
Przyszły astronom urodził się 19 lutego 1473 r. w Toruniu w rodzinie kupieckiej. Po jego śmierci ojca opiekę nad Mikołajem przejął brat matki, Łukasz Watzenrode, przyszły biskup warmiński. Z inicjatywy wuja podjął studia z prawa kanonicznego na uniwersytecie w Bolonii oraz studia medyczne w Padwie, połączone z uzyskaniem doktoratu z prawa kanonicznego na uniwersytecie w Ferrarze. Wcześniej studiował nauki matematyczno-przyrodnicze w Akademii Krakowskiej.
Podczas pobytu we Włoszech Kopernik doskonalił znajomość języków klasycznych, tłumacząc z języka greckiego na łacinę dzieła Teofilakta Symokatty (VII w.), a także pogłębiał studia nad tradycją pitagorejską.
Większości swych obserwacji astronomicznych Mikołaj Kopernik prowadził we Fromborku, gdzie zmarł 24 maja 1543 r.
Rok 2023 pod patronatem Mikołaja Kopernika
Rok 2023 został ustanowiony przez Senat RP Rokiem Mikołaja Kopernika. Datę powiązano z rocznicą pięćset pięćdziesiątych urodzin i czterysta osiemdziesiątą rocznicą śmierci polskiego astronoma.
W uchwale senatorowie wskazali, że w swoim najsłynniejszym dziele „De revolutionibus orbium coelestium” Mikołaj Kopernik przedstawił założenia heliocentrycznej budowy Układu Słonecznego, które zburzyły ówczesny obraz świata. Jego odkrycie spowodowało rewolucję naukową, zwaną przewrotem kopernikańskim.
Senatorowie podkreślili również patriotyzm Kopernik: „przez całe życie był wiernym poddanym kolejnych królów polskich z dynastii Jagiellonów, jak pisał nie ma obowiązków większych nad obowiązek względem Ojczyzny, dla której nawet życie należy poświęcić.”
Centralnym punktem obchodów Roku Mikołaja Kopernika będzie zorganizowany w Toruniu Światowy Kongres Kopernikański.
19 lutego – Dzień Nauki Polskiej
Od 2020 r. w dniu urodzin Mikołaj Kopernika obchodzimy Dzień Nauki Polskiej. Ustanowienie tego święta – jak podano w uzasadnieniu ustawy z 9 stycznia 2020 r. – było „wyrazem najwyższego uznania dla dokonań rodzimych naukowców w ponad 1000-letniej historii naszego narodu i państwa”.
Projektodawcy zaznaczyli, że przez stulecia nauka stanowiła kluczowy impuls do rozwoju intelektualnego, społecznego i gospodarczego. Działo się tak również w okolicznościach dla naszego narodu skrajnie trudnych. Podczas niszczących wojen, rozbiorów i okupacji nauka odgrywała istotną rolę w kształtowaniu kolejnych pokoleń polskich elit poczuwających się do odpowiedzialności za los wspólnoty - przypomnieli autorzy ustawy. Projektodawcy podkreślili również, że odkrycia polskich badaczy niejednokrotnie wywierały duży wpływ na bieg dziejów całej ludzkości.
Piknik KOPERNIKański
